LEST WE USE APOLOGY AS A POLITICAL SLEIGHT OF HAND

By Tsegaye R Ararssa

(Advocacy4Oromia) It was widely reported yesterday that the PM has finally uttered words of apology for the misrule of his government in Oromia and beyond. The apology doesn’t say in words but apparently it is meant to express remorse for his regime’s acts that caused:

a. the death of over 500;

b. injury to hundreds more;

c. the arrest and detention of tens of thousands;

d. the disappearances of numerous Oromos;

e. the destruction, bombing, vandalizing of properties including school and university buildings;

f. the disruption of the normal life of the people;

g. the illegal suspension/removal of the civilian administration of Oromia; and

h. the widespread practice of terrorizing the Oromo civilian population (including by killing children and elderly citizens).

I won’t go into the interpretation of what this statement of apology means and as to whom it is directed (to the people or to his own folks/bosses in the ‘government’). I would rather take him at his word and demand that he matches up his action with his words in the spirit of not letting this pass as a usual political sleight of hand, or an empty political gesture.

I like to stress that, normally, apology comes as an admission of one’s mistake, as a recognition of responsibility for the wrongs done to the victims of one’s acts, and as a first step towards making amends. (At an individual-personal level, apology is a sign of showing remorse.)

When it is done as an act of state, it needs to be done as a matter of principled commitment to justice, sovereignty of the people (supreme importance of their will), accountability of government, and out of a conviction that, we as a country, collectively, seek to atone for, and distance ourselves from, the injustice perpetrated in the name of the state. As such, it requires the existence of a sense of remorse and an unswerving commitment not to let it happen again. This commitment is not just about making amends for the misdeeds of the past but an act of promise, a vow, about the future. It is a way of saying (in the Post-Rwanda language of the now exhausted phrase) NEVER AGAIN!

So, if the PM wants this to be beyond an empty political gesture (and a fake gesture to placate the angry public), he needs to do more. First of all, he should admit that the political road to a solution has long been exhausted. Finding a political solution was supposed to happen way before politics ended and military action has taken over.

Of course, we have been insisting that the politics has undergone closure long ago when the public space was completely occupied merely by TPLF/EPRDF (after the fake election of May 2015). In my view, the politics had experienced total closure since Election 2010 when all legal-political dissent was ruled out of the public sphere. The closure of the public space (facilitated by the constellation of laws on political parties, civil society organizations, freedom of press and information, and counter-terrorism laws) was followed by a form of rule that deploys law as ‘war by other means’. Election 2015 was clearly a ‘war by other means’ especially to the Oromo and all the ‘other’ peoples of Ethiopia (whose land and resources were vetted for ‘legal’ looting and plunder).

So, this new use of the language of apology, coming only after the exhaustion of politics in Ethiopia–only after unscrupulously imposing a military rule on the country, especially in Oromia and Gambella–becomes too little too late, if not amusing altogether.

But if the PM wants to achieve something more than a cheap political sleight of hand (which will never win any Oromo to his side anyway!), then he should do the following:

1. Remove the army from Oromia and send the soldiers back to their camps or to wherever they were relocated from.

2. Restore the civilian administration of Oromia and facilitate for them to make a publicly transparent discussion about the crisis, take a stance, take political responsibility, call a snap election on a short order, and dismiss the parliament leaving the administration of the region in the hands of a care taker government for the interim;

3. Take political responsibility for his own action and for his cabinet’s reckless words and deeds. In other words, he should demand that his wayward Ministers–such as Abay Tsehaye, Getachew Reda, Tewodros Adhanom–resign immediately. If he can’t secure their resignation as a sign of their political responsibility for their utter political and moral failure in handling the protest (which I do not suspect they will do!), then the PM himself should step down. He should resign. Yes, THE PRIME MINISTER SHOULD RESIGN.

4. Immediately establish an impartial and independent inquiry commission in order to investigate the atrocities and ensure the legal responsibility of the perpetrators. Given the fact that all the institutions (including the Human Rights Commission and the Courts) have shown their partiality and lack of independence thus far, we do realize the near-impossibility of forming such a commission. It is therefore imperative for the government to allow an international body (e.g. a UN special rapporteur) to conduct the inquiry and ensure that perpetrators be brought before justice.

6. Repeal the Master Plan, the Oromia Urban Development Law, and all other laws facilitating land grab in Oromia and in the entire country (e.g.the Lease law, investment laws, and other policies and plans to create industrial zones, investment sites, and recreation parks) UNCONDITIONALLY AND UNEQUIVOCALLY. Stop the implementation of the Master Plan even within the confines of the ten sub-cities of what is traditionally known as the suburbs of Addis Ababa. STOP LAND GRAB ACTIVITIES DONE ILLEGALLY with out consultation, consent, or adequate, proper, and effective compensation.

7. Return land taken from farmers back and compensate all of them for their loss. Provide replacements for those whose lands have been developed. Provide all basic social services (housing, health, and education) to all those whose life and livelihoods have been disrupted by the evictions. This ought to be done most urgently.

8. Release ALL persons arrested in relation to the protest against the Master Plan and the land grab attendant to the plan. Release all Oromo political prisoners and prisoners of conscience. Interrupt processes of all political trials and release ALL prisoners of conscience that have long suffered in the prisons and detention centers of Ethiopia.

9. Work towards the implementation of the Special Interest of oromia over Addis Ababa in the interim. For a lasting solution, work closely with all political groups and all stakeholders towards finding a more suitable location to serve as a seat for the federal government. This act requires a constitutional amendment taking account of all the possible best practices on choice of capitals in federations.

10. Start a sincere negotiation with all political groups to transit out of this crisis and to let Ethiopia to begin its political life again, anew. This PM has an extraordinary opportunity to win by loosing (because he has lost) and to pave the way for a genuine transformation of the state and democratization of the politics thereby helping Ethiopia to begin again, to start anew, to be at it afresh.

So doing will help us bring politics back to where it belongs. So doing will stop the war the country is languishing in, the war we are all conscripted to by default, owing to the state-sanctioned end of politics.

So doing will help you, Mr Prime Minister, go beyond using apology as a political sleight of hand. And it will, hopefully, provide you the opportunity to redeem yourself, to take the higher road–the road never traveled in Ethiopia–and to make you a statesman in the proper sense of the word.

MUST READ - TPLF has no head - Jawar Mohammed

‪(Siitube) #‎OromoProtests‬ one factor that is exacerbating the Ethiopian political crisis is that the system leaderless. The country is de jure led by an utterly incompetent, naive and powerless prime minister. He lacks basic understanding of the complex nature of the countries politics and he is not given high level security information and his plans and orders are regularly pushed aside. Making things further complicated is de facto power rests at the hands of over a dozen leaderless, rival Tigrean strong men who are acting in unplanned, disorganized and competing manner.

This headless pack of gang is easy to fight yet dangerous because of unpredictability of their uncoordinated and conflicting actions. Some are calling for negotiated settlement. But who in TPLF has full authority or power to be considered by the opposition as credible party to the table? No one. TPLF is officially chaired by Abay Woldu. Yet the guy has no control even over the Tigray region he is presiding over. His rivals, who almost removed him from chairmanship in the last party congress, regularly undermine his rule in the region. At federal level, officially, the highest ranking TPLFite is Debretsion Gebreamlak who is deputy PM. He is some sort old school geeky spy who lacks the charisma or even the will to assert his authority. A couple of his public appearances have been embarrassing forcing him to crawl back to his hiding. Among the old school Abay Tsehaye is the noisy one. His effort to fill in Meles' place as the strongman has been shut down due to his debacle in dealing with #OromoProtests. The aristocratic Sebahat Nega , the aristocratic powerbreaker, is now a senile drunkard whom no one listens to. The list goes on.

As I said above these leaderless and aimless pack of thieves is easy to fight. Busy fighting each other and looting the country they are not even seeing as they are running out of time. Their days are numbered. What should concern those seeking change now is to ensure these guys don't bring the country down with them. To ensure democracy, rule of law and equality grows on the ashes of the regime, TPLF's finale need to be meticulously planned, the tumultuous period of transition need to be charted in advance and in as much detail as possible.

EDITORIAL: POLITICAL RESPONSIBILITY (NOT VAGUE APOLOGY) SHOULD COME FIRST

(addisstandard)Save for yesterday’s vague ‘apology’ from Ethiopia’s Prime Minister Hailemariam Desalegn, the ruling party in Ethiopia is dead silent on the scale of the tragedy that gripped Ethiopia recently. But it only takes a simple drive through villages within 100 -300km radius and a sit-and-talk session with villagers to understand that what happened in the last four months (and is happening to a lesser extent) has, by and large, left an ugly rupture in Ethiopia’s already wobbly state-citizen relationship.

The “Oromo Protests”, as it came to be popularly known, has left families reeling from the inexplicable pain inflicted upon them. The lives of young men and women on whose future the nation depends on are left hanging in the balance; and precious inter-religion and inter-ethnic bonds are left wondering on how exactly to mend a frightening rift. All this is owing to the state excesses in exercising what should have otherwise been exercised judiciously, with political maturity and caution.

Despite the unnerving silence by the state and its staunch supporters, however, the question of “what should be done next?” can fairly be summarized as the nation’s question. It is a troubling (and at the same time the only right question).

It is troubling because the answer to it directly points a finger at the political responsibly the governing coalition in Ethiopia must take as the first step to undo the mess its security apparatus is leaving behind. And it is the only right question because no state-citizen relationship in a democratic country (which the government in Ethiopia claims to be one) has ever escaped unscathed to last for long after similar damages; not at least since the early 1980s. (In 1983 President Raúl Alfonsín of Argentina created a truth and reconciliation commission called the National Commission on the Disappearances of Persons. He did so in an attempt to heal a nation that was devastated by the previous regime’s program of the National Reorganization Process).

Save for the controversies surrounding the end results, in Africa similar attempts made by the governments of South Africa in the wake of the collapse of the Apartheid regime, Rwanda and Kenya in the wake of the 1994 genocide and the 2007/8 post-election massacre respectively are but few examples that need reckoning.

Informed by history, it should be said, more and more countries that adopted their constitutions since the early 1980s have included passages that hold state-led excesses accounted for judicial procedures.

Despite it being undermined by cracks mostly attributed to its making it was exactly for this reason that the makers of Ethiopia’s current constitution included Article 12 of the constitution that provided the bases for conduct and accountability of the state.

It is a token of tribute to acknowledge that the countless young men and women who paid the ultimate sacrifices in the wake of the recent protest in Ethiopia have done so not only demanding what is rightfully theirs, but also in an act of bravery to protect the very constitution from a government that claims to have mothered it. They died not only fed up with state excesses but also demanding that the conducts of the state be answerable to the supreme law of the country.

Break the chain
This may be the first time that a sitting prime minister appeared vaguely apologetic on behalf of the federal government but this is not the first time that Ethiopians are ailing from a state inflicted pain. Since the establishment as a Federal Democratic Republic more than two decades ago (since the guns that defeated generations after generations of Ethiopians were supposedly silenced), countless young men and women have been killed in the hands of state security forces – all at peace times. From those who were killed protesting against Eritrea’s referendum in 1994, to those who died in early 2000 protecting academic freedom in state universities; from those who were killed opposing post Ethio-Eritrea political settlement in 2001 to those who were shot dead in broad day light in post 2005 election massacre; and the killings in 2014 which is as fresh in our memories as the killings that trailed it in the recent protest. Ethiopia is soaked with the blood of its own children killed in the hands of those who were supposed to protect them.

But in all these the only investigation of a sort into state-led killings Ethiopia has ever seen was the post 2005 killings inquiry commission. Tasked with investigating the wrongdoings, the inquiry commission delivered its verdict a few years later only to see its top inquirer become an asylum seeker after fleeing the country for his safety. (The inquiry commission already suffered withdrawal of credible individuals in protest against the state’s manipulation.)

Be that as it may, Ethiopians have not seen their government taking any responsibility (political or administrative) even after the inquiry commission delivered its verdict implicating the state in excessive use of force against unarmed protesters.

It may be fair to say that Ethiopians are resilient survivors; after each tragedy of a similar sort they have picked themselves up, dust themselves off and have started all over again. But what happened in recent months is testing the nation’s fortitude.

It is going to take more than a head in the sand and a deafening silence followed by a vague apology (as good a gesture as the later may be) to repair the rupture in state-citizen relation the recent crackdown left in its wake. It will take a brave political responsibility to heal the wounds cracked open by the lives of hundreds who were killed; to repair the shattered lives of thousands; and to return the countless numbers of young men and women sent into prison.

The ruling party in Ethiopia should understand that doing so is going to do it good than bad.

---

ED’s note: This editorial was first published in the February edition of the magazine under the title “Political responsibility to heal broken trust”.

ፍርሃትም ይሸነፋል

Tesfaye Gebreab

(TGindex) ዝነኛው አሸማጋይ ፕሮፌሰር ይስሃቅ ኤፍሬም መሰንበቻቸውን ስራ እንደበዛባቸው ተሰምቷል። የኦሮሞን ህዝብ አመፅና ጥያቄ በሰላም ለመጨረስ እዚህም እዚያም እየደዋወሉ ልብ የሚነኩ እግዚአብሄራዊ ቃላት ተናግረዋል። የፕሮፌሰሩ ጥረት በደፈናው የሚነቀፍ ባይሆንም አይሳካላቸውም። የሽማግሌው የእርቅ መንገድ ጥሎ ማለፍ ይዘት እንዳለው ካለፈ ድርጊታቸው ትምህርት ተገኝቷል። በተጨማሪ ድርድር ወይም እርቅ ሲታሰብ መላ የኢትዮጵያን ህዝብ የመብት ጥያቄዎች ታሳቢ በማድረግ እንጂ፤ ጉልበት ካገኘው  ሃይል ጋር ብቻ የመደራደር ዝንባሌ ያለፈውን ስህተት መድገም ይሆናል። በመሰረቱ ወያኔ በስውር ሽማግሌ መላክ መጀመሩ ጊዜ ለመግዛት ካልሆነ ከልብ እርቅና መደራደር ፈልጎ እንደማይሆን ይገመታል። ከፋፍሎ የማዳከም የህወሃት አካሄድ ገና ድሮ ተባኖበታል። 

          ህወሃት ምንም እንኳ ላይ ላዩን የተረጋጋ ለመምሰል ቢሞክርም ውስጡ መበጥበጡ ይሰማል። አለመግባባት ባንዣበባቸው ስብሰባዎች እየታመሰ ከርሞአል። ይህን ስፅፍ ስብሰባዎቹ ገና አልተቋጩም። ቀደም ሲል በኢህአዴግ ስብሰባዎች ላይ የOLFን ወይም የግንቦት7ን ስም በበጎ ማንሳት የማይታሰብ ነበር። አሁን ተለምዶአል። የህወሃት ሰዎች አጋር እና አባል ድርጅቶችን ወደ ማባበል ደረጃ ዝቅ ብለዋል። ይህን እውነት የገመገሙ የወያኔ ወዳጆች ህወሓት ከገጠመው ቀውስ እንዲያገግም ተግተው እየሰሩ ነው። የህወሃትን ውስጣዊ ቀውስ የሚጠቁሙ መረጃዎች ከጥቂት በላይ ናቸው። ለአብነት የፌዴሬሽን ምክር ቤቱ ኮምፕዩተሮች የመዘረፍ ምክንያት ተራ ጉዳይ አይደለም። በሳሞራ የኑስ የሚመራው የመከላከያ ካውንስል ኦሮሚያን ማስተዳደር መጀመሩ ትልቅ ርእሰ ጉዳይ ነው። የተከሰተውን የረሃብ ችግር ለመፍታት በሚል ስም አሜሪካኖች በገፍ ወደ ኢትዮጵያ መግባታቸው ሾላ በድፍን ነው። “የኦሮሚያ አመፅ” የሚለው አባባል “የኢትዮጵያ አመፅ” ወደሚል ማደጉ የመሳሰሉት ርእሰ ጉዳዮች ህወሃት የመኖር ግዳጁን እንደፈፀመ፤ ነዳጁን እንደጨረሰ የሚጠቁሙ ሆነዋል።

በርግጥ ወያኔ ለመውደቅ አንድ ሃሙስ ብቻ እንደቀረው ከብዙ አመታት በፊት ጀምሮ ሲፃፍ ነበር። ዛሬም እየፃፍን ነው። ወያኔ ግን ሳይወድቅ በመቶዎች የሚቆጠሩ ሃሙሶች እንደዋዛ አልፈዋል። ትንበያዎቹ የተሳሳቱ ነበሩ ወይስ ሌላ ምክንያት አለ? ሳስበው ጉዳዩ የትንበያዎች ስህተት አይመስለኝም። የወያኔ ስርአት አፈናውን እንዲያቆም ማስገደድ የሚቻልባቸው ጥቂት እድሎች በተለያዩ ሰንካላ ምክንያቶች አምልጠዋል። ወያኔም፣ “በስብሰናል! ከሞት አፋፍ ላይ ቆመናል!” ብሎ ራሱን የገመገመባቸው አጋጣሚዎች ነበሩ። ካልተገፋ ግን የበሰበሰ ግድግዳ እንደቆመ ይቆያል። አሁን እነሆ ጊዜው ደረሰ። “ቻዎ TPLF” የሚሉ ስንብቶች ከየአቅጣጫው እየተሰሙ ነው። ሃሰን ሁሴን ከሚኒሶታ ህወሃትን የተሰናበተው በምርጥ የአማርኛ ግጥም ነበር። የቀዌሳ የልጅ ልጅ ሎሬት ፀጋዬ ትዝ እስኪለኝ ሃሰን ሁሴን በአማርኛ ቋንቋ ተቀኘ። በረጅም ግጥሙ ውስጥ እንዲህ የሚሉ ስንኞች ነበሩበት፣

ገናናነቱ መስሎት የዘላለም - የዘወትር

ኮትኮቶ ያፈራው ፍራቻ

አቻውን የማያገኝ መስሎት - በሞት

ሞትም ተበራክቶ - መካን ሞትም ሳያመክን

ሃያል ቁጣን ወለደና - ጊዜ አይቀር የለና

ሳይታሰብ እንደ ደራሽ - የበጋ ጎርፍ - ከተፍ ብሎ ደረሰና

ክምሩም ካናት ቁልቁል መናድ ጀመረና...

  

 የኦሮሚያ አመፅ ቀጥሎአል። ተዳፍኖ ሊቆም እንደሚችል ይገመት የነበረበት ጊዜ አልፎአል። ‘አመፁ ይቆማል’ ብሎ ከመጠርጠር ይልቅ፤ አመፁ ወደ ሌሎች ክልሎች ሊስፋፋ እንደሚችል መናገሩ ወደ እውነት የቀረበ ሆኖአል። በርግጥ የወያኔ አመራር ይህን እውነት በአደባባይ ባያምንም ኦሮሚያ በመከላከያ ካውንስል እንድትመራ ለጄኔራል ሳሞራ ትእዛዝ መስጠቱ ጉዳዩ ከቁጥጥራቸው ውጭ እንደሄደባቸው የሚጠቁም ነው።

 ኦሮሚያን አገላብጦ እንዲጠብስ ሃላፊነት ከተሰጠው የመከላከያ ካውንስል መካከል አንድ ኦሮሞ እንኳ አልተጨመረም። በንጉሱም ሆነ በደርግ ዘመናት ኦሮሞ በጦር አዛዥነት ችሎታው አይታማም ነበር። ‘ተሰጥኦቸው ነው’ እስኪባል ድረስ ጄኔራልነት የኦሮሞዎች ነበር። ከታደሰ ብሩ አንስቶ እስከ ረጋሳ ጅማ፤ ከቁሲ ዲነግዴ እስከ መርእድ ንጉሴ፤ ከገበየሁ ጉርሙ እስከ ደምሴ ቡልቶ፣ ከጃጋማ ኬሎ እስከ አበራ አበበ ከሁለት ደርዘን በላይ ሙያውን የሚያውቁ ኦሮሞ ጄኔራል መኮንኖችን መጥራት ይቻላል። ዛሬ ተገላቢጦሽ ሆኗል። ሌሎች ከኮሎኔልነት በላይ ከፍ ማለት አቀበት ሆኖባቸዋል። በወያኔ መከላከያ ውስጥ የሚገኙ አማራና ኦሮሞ ከፍተኛ መኮንኖች አጫዋችና በሶ በጥባጭ ሆነው ቀርተዋል። የመከላከያ ካውንስሉን ከሚመሩት አስራ አንድ ጄኔራሎች ዘጠኙ የህወሃት አባላት ሲሆኑ፤ እነርሱም ሳሞራ የኑስ፣ ዮሃንስ ገ/መስቀል፣ ሰአረ መኮንን፣ ገብረ አድሃኖም፣ ኢብራሂም አብዱል ጀሊል፣ መሃሪ ዘውዴ፣ አብርሃ ወ/ማርያም፣ ፍስሃ ኪዳኑ እና ዮሃንስ ገ/ሚካኤል ናቸው። ቀሪዎች ሁለቱ አማራና አገው ናቸው። እነሱም አደም መሃመድና ገብራት አየለ ናቸው። ሳሞራ ባለፈው ሳምንት ከተጠቀሱት ጄኔራል መኮንኖች መካከል የህወሃት አባል የሆኑ ስድስቱን (ስታፍ ጄኔራል መኮንኖች) ሰብስቦ በኦሮሚያ ጉዳይ ላይ አነጋግሯቸዋል። ሳሞራ በስብሰባው ላይ፣

“እያንዳንዳችሁ የምታደርጉት ውጊያ ለራሳችሁ ለህልውናችሁ መሆኑን ተረዱ። አመፁን ማክሸፍ ካልቻልን የመጀመሪያው የጥቃት ኢላማ እኛ ነን። አደጋ ላይ ነን!” ሲል በግልፅ እንደነገራቸው ተሰምቷል።

እነዚህ ጄኔራል መኮንኖችም በመቀጠል የሳሞራን ቃል እየጠቀሱ ማስጠንቀቂያውን በጠባብ ክልል ወደታች አውርደውታል። ሳሞራ አልተሳሳተም። እውነት ብሏል። የትግራይ ህዝብ ሳይሆን፤ የህወሃት መሪዎች አደጋ ላይ ናቸው። ካልታጠቀ ህዝብ ጋር ከመዋጋት፤ ከለየለት ታንከኛና መድፈኛ ሰራዊት ጋር መዋጋት በእጅጉ የቀለለ ነው። ወያኔ በለመደው የውጊያ ስልት እየተዋጋ አይደለም። በወታደራዊ አነጋገር ልጠቀምና የኦሮሞ ህዝብ ራሱ በመረጠው ስልት፣ ራሱ በመረጠው ጊዜ እና ራሱ በመረጠው ሜዳ ላይ ከወያኔ ሰራዊት ጋር እየተፋለመ ነው። ይህ ለኦሮሞ ህዝብ ድል ነው። OPDO ፈርሶ በምትኩ ኦሮሚያን በህወሃት ጄኔራሎች እዝ ስር እንዲያስገቡ ማስገደዳቸው በእውነቱ ትልቅ ድል ነው። ለወያኔ በአንፃሩ የፍፃሜው መጀመሪያ ነው።  

ህወሃት ከምስረታው ጀምሮ በታሪክ ጎዳና ላይ እየሮጠ ነው። እየወደቀ እየተነሳ ሲሮጥ 42 አመታት ሞልቶታል። መቸም አንበሳና ሚዳቋም በማለዳ ተነስተው ሁለቱም ይሮጣሉ። ምክንያቱም ህይወት ከመሮጥ እና ራስን ከመተካት ያለፈ ሌላ ልዩ ተልእኮ የላትም። ወያኔ መሮጡንስ ሮጧል። አሁን እየጣረ ያለው ራሱን ተክቶ ለማለፍ ነው። በመሆኑም ካጋጠመው መውደቅ ለመነሳት ማንኛውንም ርምጃ ይወስዳል። ለአብነት ለሃያላን አገራት ራሱን መሸጥ ቀደም ሲል ከፈፀማቸው የነፍስ አድን ርምጃዎች አንዱ ነበር። ከአምስት ሺህ በላይ ኢትዮጵያውያንን ሶማሊያ ወስዶ ሲሰዋ አለቆቹ ለስልጣኑ ዋስትና እንዲሰጡት እንጂ ለኢትዮጵያ ህዝብ ጥቅም አልነበረም። “ወደድንም ጠላንም አሜሪካኖች ጌቶቻችን ናቸው” የሚለውን አባባል መለስ ዜናዊ በማእከላዊ ኮሚቴ ስብሰባዎች በግልፅ የሚናገረው ነበር። እና አሁንም በጌቶች እርዳታም ቢሆን የኦሮሞን ህዝብ የቁጣ ማእበል ለማፈን ጥረት ማድረግ የማይቀር ነው።

ወያኔ እንደ አጤ ሃይለስላሴ፣ “እንግዲህ ኢትዮጵያን ለመምራት ተራችን ነው ካላችሁ፤ አደራ አገራችሁን ጠብቋት!” ብሎ አልጋውን ለተቃዋሚዎቹ በመተው ከመድረኩ ዘወር ይላል ተብሎ አይጠበቅም። እንደ ደርግ ስርአት፣ “አንድ ጥይት እስኪቀረን እንገድላለን” ቢሉ ግን በትክክል ራሳቸውን ይገልፃቸዋል። የወያኔ ሰዎች እስከተቻላቸው በስልጣን ለመቆየትና በመጨረሻ ራሳቸውን ለመተካት ይጥራሉ እንጂ፤ አገሪቱ የጋራ አገር ናት በሚል እንደ መፍትሄ የሚቀርብላቸውን ለሁሉም ወገን የሚበጅ በጎ ምክር ለመስማት ዝግጁ አይደሉም። ግትርነታቸው ግን መሆን ያለበትን ከመሆን አያስቀረውም። እንደምናየው ህዝባዊ አመፁ ቀጥሎ ከመጨረሻው ጠርዝ ላይ እየደረሰ ነው። እየተስፋፋ አገራዊ መልክ እየያዘ ነው።

የህወሃት ፖለቲካ በማታለል መንገድ ተጉዞ እዚህ ደርሶአል። አዲስ ክረምት ዞሮ በመጣ ቁጥር በምግብ ራስን ስለመቻል መናገር ቋሚ ልማዳቸው ነበር። ሟቹ ሰውዬ “በቀን ሶስት ጊዜ ስለመመገብ” ከመፈላሰም አንስቶ “ትርፍ እህል ለአለም ገበያ በሽያጭ ስለማቅረብ” ጭምር በልበ ሙሉነት ሲገልፅ ደጋግመን ሰምተነው ነበር። ጥቂት የዝናብ መዛባት ሲያጋጥም ግን ለአንድ አመት የሚበቃ መጠባበቂያ ምግብ እንኳ አለመያዛቸው ይጋለጣል። ከአፍሪቃ በውሃ ጎተራነቷ በሁለተኛ ደረጃ የተቀመጠች ሃብታም አገር እየመሩ ምግብ መለመን በእውነቱ ማሳፈር ነበረበት። ተለማመዱትና ሳያፍሩ ቀሩ። አየር ባየር የመሬት ንገድ ለመዱና እንደ መንግስት ማድረግ ያለባቸውን ቀዳሚ ስራ ማከናወን ረሱ።

በ2015 ምርጫ 100% የህዝብ ድምፅ እንዳገኙ ለአለም ባወጁ በጥቂት ወራት ልዩነት 100% የኦሮሞ ህዝብ ሲያምፅባቸው፤ ቁጥሩ በትክክል ባይታወቅም ከ50% በላይ ሌላው ህዝብ በተመሳሳይ ቅሬታውን ሲገልፅ የህወሃት ሰዎች አልተሳቀቁም። ከመብት ጠያቂው በሚሊዮን የሚገመት ህዝብ ጀርባ ላይ፣ “የግብፅና የኤርትራ ተላላኪ” የሚል ታርጋ ሲለጥፉ ወለም አላላቸውም። የማያስነቃ ውሸት መደባለቅ በፖለቲካ ውስጥ የተለመደ ሊሆን ይችላል። በተደጋጋሚ ገገማ ውሸት መስማት ግን ያስተክዛል። ከዚህ ሁሉ የተተራመሰና የባከነ ጉዞ በሁዋላ ታዲያ ኢትዮጵያ በህዝባዊ አመፅ ተንጣ መጪ እድሏን ለመተንበይ ያስቸገረች አገር ለመሆን በቅታለች። አሳዛኙ ነገር ህዝቡ በምርጫ ላይ እምነት ማጣቱ ነው። ይህን እምነት ማጣት ለማስተካከል፤ ይህን በምርጫ የማጭበርበርን ልማድ ለማስወገድ እንደገና ሌላ ጊዜና ጉልበት መጠየቁ የማይቀር ነው። በምርጫ ጉዳይ ህዝብን ተስፋ ከማስቆረጥና እምነት ከማሳጣት እንደ ሃይሌ ገብረስላሴ “የኢትዮጵያ ህዝብ ዴሞክራሲ አያስፈልገውም” ብለው ቁርጡን ቢናገሩ በተሻለ። ህዝቡም በውሸት ምርጫ ጊዜውን ከማቃጠል፤ በቀጣይ ማድረግ ያለበትን በወሰነ።   

ወቅታዊው ሁኔታ “የኦሮሚያ አመፅ ቀጥሎአል” ከሚለው ዜና “የኢትዮጵያ ህዝብ አመፅ ቀጥሎአል” ወደሚል ደረጃ ማደጉ እየታየ ነው። ከኦሮሞ ህዝብ ያላቋረጠ ተቃውሞ ባሻገር በወልቃይት የተቀሰቀሰው፣ “ትግሬ አይደለንም” ጥያቄ አልተዳፈነም። ባለፉት ጥቂት ቀናት ሰሜን ጎንደር ዳባት ላይ አማራ አማፅያን መንገድ ዘግተው መዋላቸው የአመፁ መስፋፋት ተቀጥያ ነው። ጎጃም ከመሬት መጥበብ ጋር በተያያዘ ቅሬታ አለው። ትናንት የአዲሳባ ዩኒቨርስቲ ተማሪዎች “አሸባሪዎች አይደለንም” የሚል ተቃውሞ ይዘው ከስድስት ኪሎ ወደ አሜሪካ ኤምባሲ በመጓዛቸው ድብደባና እስራት ገጥሟቸዋል። በደቡብ በተለይም ሙርሲ ብሄረሰብ፤ በሃመርና በኦሞ ሸለቆ አካባቢ ህዝብና ፖሊስ መጋጨታቸው ተሰምቷል። ፖሊሶች ልብስ መልበስ ያልጀመሩ ዜጎችን አንገታቸውን እንደ ጉሬዛ በገመድ እያሰሩ ሲያንገላቱ ምስሉ በማህበራዊ ድረገፆች ይፋ ሆኖአል። የግጭቱ መነሻ አሁንም መሬት ነው። በጋምቤላና በቤኒሻንጉልም ተመሳሳይ የአመፅ እንቅስቃሴዎች ቀጥለው ከርመዋል። የሃዲያ ሽማግሌዎች በባህላዊው መንገድ ስብሰባ አድርገው ከኦሮሞ ህዝብ ጋር ያላቸውን ወገናዊነት መግለፃቸው ባለፈው ሳምንት ከተሰሙ ትኩረት ሳቢ ዜናዎች መካከል አንዱ ነው። ከቅርብ ጊዜ ወዲህ የደቡብና የኦሮሚያ ህዝቦች መቀራረብ እየጠነከረ መሄዱ የመጪውን ዘመን የፖለቲካ የሃይል አሰላለፍ የሚጠቁም ነው። እንዲህ ያለ በእኩልነት ላይ የተመሰረተ መቀራረብ በኦሮሞና በአማራ ህዝቦች መካከል ቀደም ብሎ ቢጀመር ኖሮ የመከራው ዘመን ገና ድሮ ባበቃ ነበር።

የአዲስአበባ ታክሲዎች የአንድ ቀን የስራ ማቆም አድማም የወያኔን ደም ስር የነካ ክስተት ሆኖ አልፎአል። በር ከፋች ምልክት ነው። መሞከሪያ ነበር። የትልቁ ምስል ማሳያ ነበር። በትክክልም ውጤቱ ታይቷል። ወያኔ ያለ ልማዱ ለታክሲ አሽከርካሪዎች ጥያቄ 24 ሰአት ባልሞላ ጊዜ ውስጥ ምላሽ መስጠቱ በኦሮሚያ የተጀመረው አመፅ ወደ ሌሎች ክልሎችም እንዳይስፋፋ መስጋቱን ይጠቁማል። የህወሃት ደጋፊ ነጋዴዎች ከኦሮሚያ እና ከደቡብ ኢትዮጵያ እጃቸውን እየሰበሰቡ አዲስአበባ ተከማችተዋል። ገንዘባቸውን ወደ ውጭ ምንዛሪ በመለወጥ ስራ መጠመዳቸውም የከረመ ወሬ ነበር። ይህ ሂደት አላቋረጠም። አላሙዲ በተመሳሳይ የጥቃት ኢላማ ሆኖአል። የቦረና የከብት እርባታው ላይ ከደረሰ አደጋ በሁዋላ ይህን እየፃፍኩ ሳለ እንኳ የጎሞሮ የሻይ እርሻው ላይ ተመሳሳይ የእሳት አደጋ ደርሶበታል።

የትግራይ ህዝብ ይህ ጊዜ እንደሚመጣ ቀድሞ ተንብዮአል። መስፍን ወልደማርያም በትክክል እንደገለፁት የህወሃት ዘራፊዎች መቐለ ላይ የገነቧቸውን ቪላዎች ህዝቡ “የአፓርታይድ መንደር” ብሎ ሲሰይም “እኔ የለሁበትም” እያለ ነበር። ከደሙ ንፁህ መሆኑን እያወጀ ነበር። በአማርኛ ቋንቋ የልጆች ተረት ውስጥ አንድ የማይረሳኝ ድንቅ ታሪክ አለ። አንድ ጅብ ከሁለት ልጆቹ ጋር ተባብሮ አህያ ይጥላል። ከዚያም ልጆቹን አባሮ ብቻውን ይበላል። ሊነጋ ሲል የአህያው ባለቤት ጦር ይዞ መጣ። ልጆቹ ጥለውት ሲሸሹ አባት፣ “አድነኝ ልጄ መዝሩጥ?” ሲል ተጣራ። ልጁም፣ “አባቴ ሆይ! እንደበላህ እሩጥ” ሲል ምላሽ ሰጠ። ይህ ተረት ለህወሃት ደጋፊ ሙሰኞች ጥሩ ምሳሌ ነው። የትግራይ ህዝብ በስሙ በሚነግዱ ጥቂት ከበርቴዎች ምክንያት ሊወገዝም ሆነ ሊወቀስ አይችልም። ትግራይ ላይ ተገነቡ የሚባሉ መንገዶችና ጥቂት ፋብሪካዎች ከሚገባው በላይ አይደሉም። ዴሞክራሲና መልካም አስተዳደር ካለ በመላ ኢትዮጵያ ከዚያም በላይ ማድረግ በተቻለ።

በኢትዮጵያ ላጋጠመው የአስር ሚሊዮን ህዝብ የረሃብ አደጋ እርዳታ ለመስጠት በብዛት ወደ አዲስአበባ እየገቡ ያሉት አሜሪካኖች ከፊል አላማቸው ሌላ ስለመሆኑ ጥርጣሬ አለ። ርግጥ ነው፤ የወያኔ ስርአት የሚፈርስ ከሆነ አሜሪካኖች ሌላ አማራጭ ለመፈለግ ከወዲሁ ሰዎቻቸውን ልከው ሁኔታውን ማጥናት እንዳለባቸው ያውቃሉ። ወያኔ በአሜሪካኖች በኩል ድርድር ለማድረግ ሽማግሌ መመልመላቸው ወቅታዊ ነው። የህወሃት አመራር በስልጣን ላይ ሳለ ለፈፀመው ወንጀል በማይጠየቅበት መንገድ፤ የደጋፊዎቹ ሃብትና ንብረት በማይነካበት መንገድ የሽግግር መንግስት ለመመስረት ከተስማሙ ኮርተው ያዋጣቸዋል። አሜሪካኖችም ከደከመው ጋር ከሚዳከሙ ከታጣቂም ሆነ ከባዶ እጅ ተቃዋሚዎች፣ እንዲሁም በስደት ከሚገኙ ታዋቂ ግለሰቦች አዛንቀው አንድ ጊዜያዊ መንግስት ለማቋቋም ከቻሉ ለወያኔም ቢሆን ምንም አይላቸው። በመጨረሻ ከማይቀርላቸው ተገፍቶ መውደቅ ይሻላቸዋል። ሙሰኛ ደጋፊዎቻቸውን ከበቀል ዱላ ማዳን ይቻላቸዋል። በርግጥ እንዲህ ያሉ ወጎች ጊዜው ደርሶ ሰበር ዜና እስኪሆኑ ሹክሹክታ ሆነው ይቆያሉ።

ከዚሁ ሹክሹክታ ጋር በተያያዘ በቅርቡ የፌደሬሽን ምክር ቤት ኮምፕዩተሮች የመዘረፋቸው ክስተት አቅጣጫ ጠቋሚ ነው። ኮምፕዩተሮቹን የዘረፉት ያለምንም ጥርጣሬ የጌታቸው አሰፋ ልጆች እንጂ ተራ ሌቦች ሊሆኑ አይችሉም። ተራ ሌባ ፌዴሬሽን ምክርቤት ገብቶ ኮምፕዩተሮችን የመስረቅ ችሎታ ሊኖረው አይችልም። እንዲህ ያለ ድርጊት ከዚህ ቀደምም ተፈፅሞ ነበር። “ጥረት” የተባለው በሙስና የሚታማ የብአዴን የንግድ ድርጅት ምስጢሮቹን ለመደበቅ የሂሳብ ክፍሉን በእሳት አጋይቷል። ከብሄራዊ ባንክ የተሰረቀው ወርቅ እና የሼኽ መሃመድ አልአሙዲ ንብረት ጉዳይም እንዲሁ ምላሽ ያላገኙ እንቆቅልሽ ናቸው። በአሰራር ደረጃ የደህንነት መስሪያቤቱ በህጋዊ መንገድ ማግኘት የሚያስቸግረውን ሰነድም ሆነ ንብረት በሌቦች የማስመንተፍ ልምድ እንዳለው የሚታወቅ ነው። ለአብነት በክንፈ ገብረመድህን የደህንነት ስልጣን ዘመን የፕሮፌሰር አስራት ወልደየስን የእጅ ቦርሳ በሌባ ማስነጠቃቸው የሚታወስ ነው። የመለስ ዜናዊን አስከሬን ጄኔራል ሳሞራ በሄሊኮፕተር አድዋ አድርሶ ሲያበቃ፤ አዲስአበባ ላይ ባዶ ሳጥን መቅበራቸው የአንድ ሰሞን ሹክሹክታ ሆኖ አልፎአል። ይህ በርግጥ ያስቃል እንጂ አያናድድም። ለአዲስአበባ የመለስ ራእይ እንጂ አስከሬኑ ምንም አያደርግላት። የፌዴሬሽን ምክርቤቱ ኮምፕዩተሮች ስርቆት ጉዳይ በተመሳሳይ አላማ ያለው መሆኑን የአካባቢው ሹክሹክታ ይጠቁማል።

ከፀጥታው መስሪያ ቤት ቀጥሎ ወያኔ ሊደብቃቸው የሚፈልጋቸው ሰነዶች የሚገኙት በካሳ ተክለብርሃን ስር በሚገኘው የፌዴሬሽን ምክርቤት ኮምፕዩተሮች ውስጥ ነው። በህዝብ ብዛት መጠን የሚሰፈረው የክልሎች በጀት ጉዳይ፣ የክልሎች ድንበርና የክልሎች ካርታ ጉዳይ፣ የብሄረሰቦች አቤቱታዎች፣ የተፈናቀሉ ዜጎች ጉዳይና ውሳኔዎች ሁሉ ወደዚሁ ወደ ፌደሬሽን ምክርቤት ሲጎርፉና ሲከማቹ ኖረዋል። የወያኔ አመራር ስርአታቸው እንደሚፈርስ ካወቁ በቅድሚያ ማስወገድ ያለባቸው በዚህ ቢሮ ውስጥ የተከማቸውን ሰነድ መሆኑ ግልፅ ነበር። አድርገውት ከሆነ ጥሩ ዘይደዋል።

በጥቅሉ ላለፉት አራት ወራት የተካሄደውን ህዝባዊ አመፅ መታዘብ እንደሚቻለው የቄሮ ወጣቶች ሞትን ንቀውታል። የፍርሃቱን ዘመን ተሻግረውታል። የዝምታውን የብረት በር በርግደውታል። የፖለቲካ ቁማሩን ተረድተውታል። ብዛትና ብርታታቸው ከሚታወቀው በላይ በመሆኑ ጉዳዩ የነብር ጭራ ላይ እንደተተረተው አይነት እየሆነ ነው። Dances with Wolves በተሰኘው የKevin Costner ዝነኛ ፊልም ላይ እንዳየነው ትረካ የቄሮ አመጣጥ ልክ እንደ ከዋክብት ነው። ማለትም ብልጭታዎች ጥቁሩን ሰማይ ሸፍነውታል። የከዋክብቱን ብርሃን ከጥቁሩ ሰማይ ላይ ማስወገድ የሚቻል አይደለም።  የበረዶው ወቅት አልፎ ፀሃይ ስትወጣ የሞቱ መስለው የነበሩ እፅዋትና አዝርእት ምድሩን እንደሚያለብሱት አይነት ናቸው። በሌላ አገላለፅ ከጊቤ ወንዝ ዳርቻ አንድ የተኛ አዞ አለ። አዞው ውሃ ልትጠጣ የመጣችውን ሚዳቋ ቀጨም ከማድረጉ በፊት ህይወት ያለው አይመስልም ነበር። የኦሮሚያ አመፅ እንዲያ ሆኖአል። የኦሮሞ ህዝብ ወደ መጨረሻ ግቡ እየተጓዘ ነው። እንደ ግመል በጥንካሬ ወደፊት እየገፋ ነው። ይህን ለመረዳት የፖለቲካ አዋቂ ወይም ኦሮሞ መሆን ግድ አይደለም።

በመጨረሻ ፕሮፌሰር መሳይ ከበደ በቅርቡ “Ethiopia at the Eleventh Hour of Peaceful Change” በሚል ርእስ ካስነበበው ቀንጭቤ ላብቃ፣  

“…በሁኔታዎች ግራ ለተጋቡት አንዳንድ የህወሃት ደጋፊዎች ስለአዲሱ ክስተት ላስታውሳቸው እወዳለሁ። በመጨረሻ የኦሮሞ ህዝብ ፍርሃትን ማስወገድ ችሎአል። ታሪክ በተደጋጋሚ እንዳሳየን ፍርሃቱን ያሸነፈ ህዝብን ማቆም አይቻልም። with the added fact that the recovery of courage is a contagious phenomenon. Such a movement can be temporarily blocked, ነገር ግን ጨርሶ ማዳፈን አይቻልም።”

የቅዳሜ ማስታወሻ   Gadaa Ghebreab  ttgebreab@gmail.com  www.tgindex.blogspot.com   March 10 2016

ሱርማ‬ የተፈጠረው ምንድነው?

(DW)ፌስቡክና ትዊተርን በመሳሰሉ ማህበራዊ መገናኛ ዘዴዎች ሰሞኑን የሱርማ ሰዎች በጸጥታ ኃይሎች እንግልት ሲደርስባቸው የሚያሳዩ ምስሎች ተሰራጭተዋል። ምስሎቹ በበርካታ ኢትዮጵያውያን ዘንድ ቁጣ ቀስቅሷል። ይሁንና ኩነቱ የተፈጸመበት ቦታ ጊዜ እና ምክንያት አይታወቅም።

 ሰሞኑን በኢትዮጵያ የደቡብ ክልል የሱርማ ብሔረሰብ አባላት በጸጥታ ኃይሎች እጅ እና እግራቸው በገመድ ታስሮ በተሽከርካሪ ላይ ሲጫኑ የሚያሳዩ ምስሎች በማህበራዊ መገናኛ ብዙሃን ታይቷል። ግለሰቦቹ የተጫኑበት ተሽከርካሪ የደቡብ ፖሊስ ንብረት መሆኑን የሚጠቁም ሰሌዳ ያለው ሲሆን የጸጥታ ኃይሎች ግለሰቦቹን የፊጥኝ ሲያስሩ የሚያሳይ ምስልም ይገኝበታል። ከታሳሪ ግለሰቦች መካከል የአንዱ ግንባር ላይ ደም ይታያል። በርካታ የማህበራዊ ድረ-ገጽ ተጠቃሚ ኢትዮጵያውያንን ያሳዘነው እና ያስቆጣው ድርጊት መነሾ እንዲሁም ኩነቱ የተፈጸመበት ጊዜ እና ቦታ ግን በውል አይታወቅም። በዶይቼ ቬለ የፌስቡክ ማህበራዊ ድረ-ገጽ አስተያየታቸውን የሰጡ አምባቸው በየነ የተባሉ ግለሰብ «እሄን ድርጊት ምንም ሚስጥር የለዉ መሬታችን ለሱኳር ፋብሪካ ልትጠቀሙበት አሳልፈን አንሰጥም ስላሉ ብቻ ነዉ።» ሲሉ ጽፈዋል። ከተማው ጥሩነህ ሙሉዬ በበኩላቸው «እኔ ምክንያቱ ምን እንደሆነ አላወኩም ። ምክንያቱ ምንም ይሁን ምን ግን ድርጊት በጣም አሳፋሪ እና የቀድሞ ዘመንን አስታዋሽ ነው ።» ሲሉ በድርጊቱ የተሰማቸውን ሐዘን ገልጠዋል።የኢትዮጵያ መንግስት ኮምዩንኬሽን ሚኒስትር አቶ ጌታቸው ረዳ የሱርማው ኩነት በክልሉ መንግስት በመጣራት ላይ መሆኑን ለዶይቼ ቬለ ተናግረዋል።

በሱርማ የተፈጸመውን ድርጊት አስመልክቶ የኢትዮጵያ የሰብዓዊ መብት ኮሚሽን ዝምታን ቢመርጥም ፌስቡክና ትዊተርን የመሳሰሉ ማህበራዊ ድረ-ገጽ ተጠቃሚ አራማጆች ድርጊቱ ክፉኛ ተኮንኗል። በዶይቼ ቬለ የፌስቡክ ገጽ «አሳሪዎች የት ሀገር ዜጋ ናቸው?» ሲሉ የጠየቁም ይገኛሉ። ድርጊቱን ጭካኔያዊ እርምጃ ሲሉ የኮነኑ በርካታ ኢትዮጵያውያን በሕገ-መንግስቱ ተከበረ የተባለውን የብሄር ብሄረሰቦች መብት ተጨባጭነት በተደጋጋሚ ጠይቀዋል። አቶ ጌታቸው ረዳ ድርጊቱን መንግስታው እንደሚያወግዝ ለዶይቼ ቬለ ተናግረዋል።

የሱርማ ወረዳ በደቡብ ብሔር ብሄረሰቦች እና ህዝቦች ክልል በቤንች ማጂ ዞን የሚገኝ ሲሆን በከብት እርባታ እና አነስተኛ የእርሻ ሥራ የሚተዳደሩት ሱሪ አሊያም ሱርማ ጎሳ መገኛ ነው። የኢትዮጵያ መንግስት ለመገንባት ካቀዳቸው የስኳር ፋብሪካዎች መካከል አንዱ የሆነው የኦሞ ኩራዝ የስኳር ፋብሪካ የሚገነባው የሱርማ ጎሳ አባላት በሚገኙበት የደቡብ ኦሞ ነው።

እሸቴ በቀለ

ነጋሽ መሐመድ